İzmir Sürdürülebilirlik Merkezi Mimari Yarışması

İŞVEREN:
İzmir Büyükşehir Belediyesi
PROJE YERİ:
İzmir
PROJE YILI:
2023

Tasarlanacak olan ilk sürdürülebilir kamu yapısının Akdeniz, Ege ve İzmir özelinde yorumlanması ve planlanacak diğer yapılar için örnek teşkil ederek öncülük etmesi beklenmektedir. Alan, karayla denizin buluştuğu ara kesitte, çevresinde birçok tarihi yapı ile İzmir’in 2 büyük merkezinin orta noktasındadır.


Tespitler

İzmir’in imar planları, sürdürülebilirlik çerçevesindeki stratejileri incelendiğinde ve alan analizi yapıldığında;

  • Doğayla uyumlu yaşamın yapılı çevreye entegrasyonu için kentin körfezden kırsal alana dört fiziki katmana ayrılarak çeşitli projeler üretildiği,
  • Kent genelinde yağmur suyu hattı planlandığı, yeşil ağ sistemi oluşturulması gibi altyapı stratejileri geliştirildiği,
  • Mahallenin askeri alanların arasında yer aldığı, kent merkezlerinden kopuk olduğu ve mevcut durumda alanın kuzeydeki ana ulaşım hattıyla direkt bağlantısı olmadığı,
  • İmar planlamasında alanın kuzeyinden karayolu geçirildiği ve arsaya bağlantı sağlandığı ancak birçok yapının yıkılıp parsellerin kamulaştırılacağı,
  • Alanın batısında park planlandığı, doğusunda yer alan komşu parselde yüksek yapıların inşaatına başlandığı,
  • Zeminin zayıf ve 1 metrede su olduğu, görülmüştür. Bu tespitler yapı ve çevresinin kent merkezleriyle ilişkisinin yeniden yorumlanması, kent genelinde yapılmış olan planlamalara entegrasyonu ve bölgeye yeni bir kamusal alan kazandırılması gibi başlıca gereklilikleri ortaya koymuştur.
    “Süreklilik Aksı”, Kamusal Alan Oluşumu ve Mavna
    Sürdürülebilirlik kavramından yola çıkarak, tasarımın süreklilik ve devamlılık ifade eden bir biçim olarak somutlaşması ve yapının bölgede eklem görevi üstlenmesi önerilmiştir. Oluşturulan bu “süreklilik” aksında yapının niteliği ve sürdürülebilirliğin sosyal boyutundan dolayı kamusal bir alan tanımlama gerekliliği doğmuştur.


Süreklilik aksı, tasarım alanının kuzeyindeki ulaşım hattının ve uzantısındaki yeşil alanın, güneyindeki kıyı bandı arasındaki devamlılığını sağlamayı amaçlamaktadır. Yeşil alanlar imar planına uygun olarak gösterilmiş ve yapıdan sahile kadar uzatılarak kamusal yeşil alan oluşturması hedeflenmiştir. Kıyı şeridinde devam eden diğer yeşil alanlar bütünü ile kentte planlanan “İzmir Doğa Atlası”, “Yaşayan Parklar Ağı” ve “Urban Green Up” gibi projelere katkı sağlanacaktır.
Süreklilik aksı yapı içinden geçmektedir. Böylelikle çevredeki yaya hareketleri yapı içine yönlenir ve mekanlar bu dinamizmden beslenir. Aksın başlangıç noktası belirsizdir, askeri alan sınırları esnetilebildiği sürece kırsal kesimlere dek uzayabilir, kıyı tarafına doğru ise iskele biçiminde denizde sonlanmaktadır. Bitiş noktasında projenin bir parçası olarak mavna yer almakta ve bir alg havuzu olarak yeniden işlevlendirilmesi önerilmektedir. Mikroalgler özellikleri sayesinde yapılı çevreye
karbon emisyonlarını azaltma, iç mekân hava kalitesini arttırma, atık suları iyileştirme, aydınlatma ve biyoyakıt hammaddesi oluşturma gibi çok yönlü katkılar sağlayabilmektedir. Körfezde mobil bir mikroalg havuzunun dolaşması sürdürülebilirlik kavramına dikkat çekecektir.
Proje alanının batısındaki yol kaldırılarak park yapı sınırına dek uzatılmıştır. Otopark zemin şartlarından dolayı daha sürdürülebilir bir öneri olarak park alanının bir kısmında kuzeyde planlanan ulaşım hattıyla bağlantılı düzenlenmiştir.
Aksın oluşturduğu yeşil bantta yapının sosyal sürdürülebilirliğini sağlamak için çevre halkı tarafından kullanılabilecek etkinlik ve gezinti alanları tasarlanmıştır. Amfi-iskele, yeşil toplanma alanları ve yapının çatısında körfez manzaralı açık amfi gibi mekanların sosyal faaliyetleri teşvik etmesi planlanmıştır.
“Sürdürülebilirlik Duvarı” ve Kanopi
Sürdürülebilirlik duvarı yapıda süreklilik aksı boyunca yükselen ve kanopiye bağlanan, taşıyıcı elemanlar barındırma, tesisat ve pasif havalandırma boşluğu oluşturma gibi farklı fonksiyonlar üstlenen elemanlar olarak tasarlanmıştır.

Kanopi yapıyı örten ikinci bir kabuktur, şiddetli yaz güneşi ışınlarını fotovoltaik paneller enerjiye dönüştürür, aynı zamanda yapıda ısı kontrolü sağlanır. Yağmur suyu kanopide toplanır ve duvar içinden zemin katta bulunan gömülü su deposuna aktarılır. İhtiyaçlar doğrultusunda süs havuzunda ve çevre sulamada kullanılır.